گروه تاریخ اسلام

این گروه، اسلام را در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، از منظر تحقق تاریخی آن، مورد مطالعه قرار می‌دهد.

محور‌های مورد مطالعه در این رشته، علاوه بر مباحثی مانند روش تحقیق در تاریخ و شناخت منابع و مآخذ تاریخ اسلام، عبارتند از: سیره‌ی نبوی و اهل بیت علیهم السلام، تاریخ فرق اسلامی، جغرافیای تاریخی سرزمین‌های اسلامی، تاریخ تعلیم و تربیت در جهان اسلام، تاریخ تعامل اسلام و غرب، تاریخ سیاسی و اجتماعی.

گرایش‌های تاریخ و جایگاه تاریخ اسلام و تشیّع در میان آن‌ها:

امروزه به موازات دسته‌بندی‌های مختلفی که تاریخ به لحاظ مضمونی و ادواری در جهان ارائه شده، در دانشگاه‌های ایران نیز رشته تاریخ به صورت گرایش‌های گوناگونی درآمده است. تا همین اواخر رشته مزبور در چهار گرایش عمده تاریخ ایران باستان، تاریخ ایران در دوران اسلامی، تاریخ اسلام و نیز تاریخ جهان با تکیه بر تاریخ اروپا دایر بود. علاوه بر این در میان پنج گرایش عمده رشته الهیات و معارف اسلامی نیز یک گرایش به تاریخ فرهنگ و تمدّن اسلامی اختصاص دارد. لیکن در سال‌های اخیر گرایش‌های جدیدی چون تاریخ تشیّع، تاریخ انقلاب اسلامی، تاریخ خلیج فارس، مطالعات تاریخی آسیای مرکزی و قفقاز، تاریخ علم و نیز گرایش آرشیو و اسناد تاریخی به جمع گرایش‌های رشته تاریخ در دانشگاه‌های ایران افزوده شده است. در این بین، دانشگاه بین‌المللی اهل بیت علیهم‌السّلام رشته تاریخ اسلام را در میان رشته‌های تحصیلی خود در مقطع کارشناسی ارشد گنجانده است. رویکرد اصلی تاریخ اسلام در این دانشگاه به طور عمده مبتنی بر تاریخ تشیّع اثنی عشری است.

دانشجویان طی دوره آموزشی خود صرفنظر از دروس جبرانی، بالغ بر 32 واحد درس اصلی را خواهند گذراند. دروس اصلی تاریخ اسلام طیف‌های متنوّعی از موضوعات مترتّب بر مسائل تاریخی فرهنگ و تمدّن اسلامی را پوشش می‌دهد. از آنجایی که موضوع کتابشناسی و اشراف بر منابع و اسناد تاریخی از ضرورت‌های اجتناب‌پذیر در هر مطالعه تاریخی است، درس آشنایی با منابع و مآخذ تاریخ اسلام و نیز دو درس متون تاریخی به زبان‌های فارسی و عربی مورد توجّه قرار گرفته است. در حوزه حیات سیاسی جهان تشیّع دو درس مستقل تحت عنوان تاریخ سیاسی شیعه در نظر گرفته شده است. دانشجویان در جریان این دروس با اهمّ دولت‌ها و امارت‌های شیعی از آغاز تا دوره معاصر آشنا خواهند شد. برای تفهیم هر چه بهتر اطلس تاریخی تشیع، درس جغرافیای تاریخی اسلام با تکیه بر شرق عالم اسلامی که عمده جوامع و دول شیعی خاصه در قرون اخیر در آن حوزه ظهور یافته‌اند، پیش‌بینی شده است.